Nar ülkesi Anadolu

Nar en eski zamanlardan beri bereketin bolluğun sembolü. Anavatanı bugünkü İspanya'nın Granada bölgesi, yani Endülüs olan narın bereket sembolü olarak kabul edilmesinde afrodiziak özellikleri ağır basmış.

Boncuk narı, Devedişi Gök Milesi, Kara nar, Karaköprü, Katırbaşı, Kızıl, Kuş narı, Nizip narı, Tatlı nar ve Tırbey gibi türlerin yanısıra İzmir'de türkülere konu olmuş, Silifke ve Mersin'in Mut ilçelerinde festivali bile yapılan 'çekirdeksiz nar' Anadolu'da önemli afrodiziak olarak kabul ediliyor. Anadolu'da üzerine en çok konuşulan, meyvalardan biri nar.

Anadolu kültüründe, mutfaklarında, türkü ve bilmecelerinde, halk deyişleri ve masallarda şifalı bitki olarak kullanılması bir yana boya endüstrisinde bile yeri var narın... Nar çiçeği hem haylazdır, çayı yapıldığında ise yararlı bir içecektir.

İslam” literatürde bir klasik olarak Zadü'l-Mead adlı eserinin 'Tıbb-ı Nebev”' bölümünü yazarken İbn Kayyim el-Cevziyye, İbn-i Sina'nın ünlü Tıp kitabı El-Kanun fi't-Tıbb adlı eserinden oldukça yararlanmıştı. Bu kitaplarda narın faydaları, narın tatlı veya ekşi olmasına, suyunun ve çekirdeğıinin yeraldığı karışıma göre ayrı özellikler içerdiği belirtiliyor.

Günümüzdeki şifalı bitkilere ilişkin eserlerde narın kullanımı oldukça geniş bir yer tutuyor. Mesela böbrek yaralarına karşı tatlı narın bol bol yenilmesi; göz ağırısına karşı ekşi nar taneleri, mercimek ve gül suyundan oluşan karışımın göz kapakları üzerine yarım saat konması; göz kaşıntısında nar usaresinin pişirilerek süzüldükten sonra hazırlanan sıvının sürme şeklinde göze sürülmesi tavsiye ediliyordu. Dış basura karşı ekşi nar ile sirkeden, kellik tedavisinde ise ekşi nar ile zeytinyağından oluşan bir terkibin kullanılması; kalp çarpıntısına karşı nar tanelerinin dövülerek damıtılmış suyla şurup halinde içilmesi de tavsiyeler arasındaydı. Diş eti kanamalarına, yaralarına ve diş etrafındaki kireçlenmelerine karşı nar çiçeği ile başka bitkisel maddelerden oluşan terkibin merhem halinde günde birkaç defa dişlere sürülmesi önerilmekteydi.

Rummaniyye Nar ekşili kalye

Malzeme: 500 gr koyun budu et, 4 çorba kaşığı nebat” yağ, tuz, 1 adet patlıcan, yarım dilim balkabağı, 1 adet iri kuru soğan, 1 kahve kaşığı kimyon, 2 kahve kaşığı dövülmüş kişniş, 1 kahve kaşığı tarçın, karabiber, damlasakızı, 2 çorba kaşığı kuru nane, 2.5 çorba kaşığı nar ekşisi, 1 diş sarımsak

Hazırlanışı: Bir tavaya yağınızı alın, az kızdırın. Küçük doğranmış kuşbaşı etinizi yağda çevirin. Hemen tuzunu ekleyip bir su bardağı suda pişirin. Patlıcan ile balkabağını, arzu ettiğiniz irilikte doğrayın. Kuru soğanı doğrayın. Hepsini tencereye yerleştirin. Ve, kimyon, kişniş, tarçın, dövülmüş damlasakızı, karabiber ve 1 çorba kaşığı kuru naneyi ilave edip pişirmeye bırakın. Yemeğiniz piştikten sonra, nar ekşisini, dövülmüş sarımsağı ve geri kalan naneyi ekleyin. Ve, bir sürte dinlenmeye bırakın.


Bu yemeğin adı, Arapça'da nar anlamına gelen 'rumman'dan geliyor. Tarif, Bağdad”'den tercüme edilmiş. Topkapı Sarayı'nda rağbette olan sonbahar yemekleri arasında, 'nar ekşili kalye' olarak geçiyor.

(Kaynak: 'Sultan Sofraları/ 15. ve 16. Yüzyıllar'da Osmanlı Saray Mutfağı', Stefanos Yerasimos, YKY, 2002)
Nar, geçtiğimiz yıl kalp krizine iyi geldiği için yok sattı ve fiyatı ikiye katlandı. Bu meyve, özellikle içerdiği antioksidanlar sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirerek insanı pek çok hastalıktan koruyor.
İçerdiği bazı maddeler sayesinde kolesterol ve şekeri de dengeleyen nar, kalp sağlığını koruduğu gibi, kanser hücrelerinin de gelişmesini engellemektedir.

İçerdiği bazı maddeler sayesinde kolesterol ve şekeri de dengeleyen nar, kalp sağlığını koruduğu gibi, kanser hücrelerinin de gelişmesini engellemektedir. Nar tanelerinden ziyade, tüm meyveden üretilen nar suyunun kırmızı şarap ve yeşil çaya nazaran üç kat daha güçlü antioksidan etkiye sahip olduğu bulunmuştur.

Meyve kabuğu alkaloit, tanen ve glikozitler içerir. İshal kesici ve kurt düşürücü özelliği vardır. Kanlı ishalde kullanılır. Meyve kabuğu ekstresinin güçlü virüs ve mikrop öldürücü özelliği de vardır. Cilt üzerinde enfeksiyon ve yara iyileştirici etki de gösterir. Meyve kabuğu tanenlerinin antioksidan ve anti-tümör etkileri de bilinmektedir.

Yapılan araştırmalara göre narda, serbest radikallere karşı güçlü etkisi olan çeşitli vitaminler, mineraller, enzimler, antioksidanlar var. Serbest radikallerle en iyi mücadele yolu bu antioksidanları tanımak ve dışarıdan doğru besinleri seçerek bunların etkinliğini en üst düzeyde tutmaktır.

Bugün için bilinen en güçlü antioksidanlar; C ve E vitaminleri, glutatyon, lutein, N-Acetylcystein, keratonoidler, flavonoidler, koenzim Q-10, alfa lipoik asit ve selenyumdur. Nar suyu da doğal antioksidanlardan biridir. Nar ayrıca diğer bir antioksidan vitamin olan C vitamini yönünden de zengindir. Vücudumuz için önemli mineraller olan demir ve potasyum içeriğine sahip bir meyvedir.

Narın mikro besin içeriğine bağlı, vücudu ve kalbi kuvvetlendirme, ishali kesme, şerit düşürme, burun poliplerine faydalı olma gibi yararları bulunduğu bazı çalışmalarla ortaya konulmuştur. Narın idrar söktürücü, kan yapıcı, enerji verici ve tansiyon düşürücü özelliği de vardır.