Sosyal Binalarda Enerji Tasarrufu

«« Önceki Döküman		Sonraki Döküman »»
Tarih	:	30.04.2011
Kategorisi	:	Mühendislik Uyg.
Okunma Sayısı	:	5078
Yorum Sayısı	:	0
Ekleyen	:	YILMAZ KUR

SOSYAL BİNALARDA ENERJİ TASARRUFU
KONUSUNDAKİ ÖNERİLER

Sosyal binalarda (oteller, ofisler, alışveriş merkezleri, süpermarketler, okullar, hastaneler, konser, tiyatro ve spor salonlarında) birinci öncelik, ucuz maliyetli yapi üretimine verildiğinden, enerji tasarrufuna yeterince dikkat edilmemektedir. Zaman zaman aşiri enerji tuketilmektedir. Öncelikle yatırım aşamasında iken enerji tasarrufu sağlayıcı projelere, demonstrasyon (göstererek öğretme) projelerine, özel sektörün mali açıdan teşvik edilmesi için uygun politikalarin belirlenip ve gerekli yasal düzenlemelerin yapılması zorunludur. Tevsi (genişletme) çalışmaları sırasında, yatırım planlarında ve yeni ekipman seçiminde daha az enerji tüketen, ancak aynı işlevi yerine getiren ekipmanların tercih edilmesi sağlanmalı ve bu ekipmanlar için yapılan yatırımlarda veya bunların ithalinde, devlet tarafından da teşvik edici önlemler alınmalıdır.

1) ELEKTRİK TASARRUFU İLE İLGİLİ ÖNERİLER:

Sosyal binalarda en büyük eksikliklerden biri gerekli ölçüm cihazları ile otomatik kontrol sistemlerinin olmaması nedeniyle elektrik tüketim değerlerinin sağlıklı bir şekilde izlenememesi ve sistemlerin ihtiyaç olup olmadığı bilinmeden çalıştırılmasıdır. Bina otomasyon sisteminin günümüz teknolojilerinde artık bir lüks olmadığı bilinmelidir.

Elektriği kullanan personelin enerji tasarrufu konusunda bilinçlendirilmesi en önemli konuların başında gelmektedir.

Hareket sensörlü veya ışığa duyarlı elektrikli aydınlatma elemanları kullanarak, önemli ölçüde elektrik tasarrufu yapılabileceği unutulmamalıdır.

Sabit çalışan elektrik motorları, pompalar, hidroforlar, vantilatorler, aspiratörler yerine frekans konvertörlu sistemle çalışan elektrikli cihazlar seçilmelidir. (Örnek verecek olursak sistemin toplam ihtiyacına göre 100 m³/h olan bir pompanın ihtiyacın 10 m³/h olması halinde kendi, kapasitesini ve çektiği enerjiyi bu seviyeye oransal olarak düşürebilen pompa sistemleri kullanılmalıdır.

Gece ve gündüz tüketimli sayaç kullanılan bölgelerdeki ihtiyaçlar gerekli olan elektrik tüketimine uygun zaman dilimlerinde yerine getirilmelidir.

2) ISI TASARRUFU İLE İLGİLİ ÖNERİLER:

Sosyal binalarda gerek kışın ısıtma ihtiyacında ısı kayıplarının önlenmesi için, gerekse yazın soğutma ihtiyacının karşılanmasında ısı kazançlarının önlenmesi için öncelikle dış cephede kullanılan malzemelerin (dış cephe, ısı izolasyon malzemesi, camlar) ihtiyacı gerektiren yalıtım özelliklerine uygun olmasına çok dikkat edilmelidir.

Binada sadece ısıtma varsa, ısıtma sistemi prensiplerine göre uygun cihazlar seçilmelidir. (Örnek verecek olursak, radyatörler veya sıcak hava apereyleri pencere önlerine döşeme üstüne konmalıdır) Isıtma ve soğutma sistemine sahip bir binada ortak cihaz kullanıldığında ise, öncelikle soğutma cihazı düşünülmelidir. Nedeni, soğutma enerjisini elde etmenin maliyeti ısıtma enerjisinin elde etme maliyetinin yaklaşik iki katı olmasıdır. (Örnek verecek olursak Fan-coil cihazların döşeme tipi değil de tavan tipi uygulanmalıdır)

Havalandırma sistemleri seçilirken kullanılan hava değişim sayıları, personel sayıları, insanların ihtiyacı olan taze hava oranları işverenle kesinleştirilerek belirlenmelidir. Aksi taktirde, gereğinden fazla seçilen havalandırma ihtiyaçları ve taze hava oranları kullanılan havalandırma sistemlerinde fazladan enerji kayıpları olacaktır. Aynı şekilde egzost (dışarıya atılan wc, banyo, mutfak havaları) sistemlerinde de gerekli olan havanın dışarıya atılmasına dikkat edilmelidir.

Binalarda kullanılan havalandırma sistemlerinin seçimlerinde, % 100 diş havaylada çalışabilen sistemler (free cooling system) kullanılmalıdır. Dış havanın olması gereken iç hava sıcaklığında olduğu mevsim geçiş dönemlerinde, hiç ısıtma veya soğutma enerjisi aktarmadan %100 dış hava iç mekanlara verilmelidir. Bu şekilde inanılmaz derecede enerji tasarrufu sağlayacaktır.

Merkezi sisteme sahip klimalarda, chiller (ana soğutma makinası) cihazları binanın toplam elektrik ihtiyacının 1/3 veya 1/4 ünü teşkil etmektedir. Gece ve gündüz elektrik tarifesine sahip birçok avrupa ülkesinde yeni teknoloji olarak soğutma enerjisinin sağlanmasını buz depolamalı sistemler ile sağlamaktadir. Normal soğutma sistemlerinde gündüzleri güneşin meydana getirdiği ısı kazançlarının giderilmesi için klima sistemlerinin soğutma ihtiyacı gündüzleri çalıştırılan chiller cihazı ile giderilmektedir. Buz depolamalı sistemlerde ise, gece çalıştırılan chiller cihazları ile buz üretilmekte ve gündüz kullanımı için depolanmaktadır. Gündüzleri ise normal su ile karıştırılan buzla, 7/12 c sulu karışım elde edilerek klima sistemine basılarak aynı görevi görmesi sağlanmaktadır. Bu aynı zamanda binanın toplam kurulu elektrik güç kapasitesini de düşürmektedir. İlk etapta alınması gerekli olan kablolara, elektrik panolarına ve otomasyon sistemlerine varıncaya kadar, ilk yatırım maliyetini ve işletme maliyetlerini azaltmaktadır.

3) SU TASARRUFU KONUSUNDA ALINACAK ÖNLEMLER:

Kullanma sıcak suyun dağıtım hatlarında musluklar kapalı olduğunda ve sıcak su kullanılmadığı zamanlarda borulardaki su soğuyacaktır. Özellikle sosyal binalar gibi büyük sistemlerde bu konuda bir önlem alınmazsa musluk açıldğında sıcak su gelinceye kadar önemli ölçüde su boşa akıtılır. Su israfının önlenmesi ve konforu için, sıcak su dağıtımında sirkülasyon hattı oluşturulmalıdır.

Merkezi sıcak su hazırlama sistemlerinde, enerji tasarrufu sebebiyle, boyler su sıcaklıklarının 45 °C?yi geçmemesi eğilimi giderek ağırlık kazanmaktadır. Öte yandan 45 °C boyler su sıcaklığı lejyoner hastalığı için en uygun değerdir. Bu nedenle haftada 1 kez, kullanımın minumum olduğu bir günde, su sıcaklığı 60°C ye yükseltilmelidir.

Akış kontrollü (kendiliğinden açılan ve/veya kapanan otomatik) musluklar sosyal binalarda, büyük ölçüde su kullanımının olduğu yerlerde, genel tuvaletlerde el yıkama ve duşlarda kullanılır. Belirli bir miktar su aktıktan sonra, kendiliğinden kapanır. Su tasarrufu sağlamaya yöneliktir. Aynı zamanda hijyen açısındanda kullanılmalıdır.