Meryemana Dikeni (Silybum marianum L.), 30-100 cm yükseklikte, gövdesi köşeli, seyrek tüylü, 1-2 yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları soluk yeşil renkli, beyaz damarlı, kenarları derin dişli ve dikenlidir. Çiçekleri baş şeklinde bir arada, mor (nadiren beyaz) renkli, meyveleri 7 mm kadar uzunlukta, esmer renkli, uç kısımlarında 15 mm kadar uzunlukta, düşücü ve beyaz renkli bir tüy demeti bulunur. Özellikle Almanya' da sık sık Meryemana' yı çağrıştıran bir dinsel sembol olarak resmedildiği için bu isim verilmiştir. Eskiden beri; yaprak, sap ve çiçekleri tedavi amaçlı kullanılmaktaysa da, modern kullanımı tohumları ile sınırlıdır. Tohumları; sabit yağ (%25-30), nişasta, tanen ve flavono-lignan türevi bileşikler- silimarin’ ler ( Silibin, silidianin, silikristin) içermektedir. Çok eski çağlardan beri özellikle karaciğer koruyucu olarak kullanılan bu bitki ile ilgili araştırmalar yaklaşık 30 yıl önce (1958) başladı. 10 yıl sonra ise Münih üniversitesi’ nden H.Wagner başkanlığındaki bir araştırma grubu, silimarin olarak bilinen bir bileşiği (içeriğindeki faydalı etken madde) tohumlarından ayırmayı başardılar. Meryemana dikeni tohumları, %4-6 oranında bu bileşikten içermesine rağmen, günümüzde Amerika’ da üretilen konsantre Meryemana dikeni ekstreleri %70-80 oranında silimarin içermektedirler.
Faydaları ve Kullanım Alanları:
-
Karaciğerde toksik maddelerin parçalanıp, atılacak hale gelmesine yardımcı olur.
-
Karaciğerin çalışmasını destekler ve yeni karaciğer hücrelerinin oluşmasına yardımcı olur.
-
Hepatit, sarılık ve karaciğer iltihabı problemlerinde faydalı olabilir.
-
Alkolün çok kullanılması sonucu gelişen siroza karşı etkili olabilir. Ayrıca aşırı sigara içen kişiler için de önemlidir.
-
İyi bir kan temizleyici olup, sedef hastalığında fayda sağlayabilir.
-
Güçlü bir antioksidan olup, serbest radikallerin etkisini azaltır.
-
Safra kanalları iltihabı ve hamilelikte safra akımının kesilmesi üzerine iyileştirici etkisi vardır.
-
Böbreklerin daha iyi çalışmasına katkıda bulunarak idrar yollarındaki problemlerin giderilmesinde olumlu katkılar sağlar.
-
Dokuları korur ve iltihap önleyicidir.
-
Meryemana Dikeni tohumları, hemen hemen 2000 yıldır karaciğer problemleriyle ilgili olarak kullanılan bir bitki olup, modern araştırmalar sonucu da karaciğer hastalıkları üzerine olumlu etkisinin ispatlanmış olması, geleneksel bilgilerin de doğru olabileceğine çok ilginç bir örnektir.
Silimarin’ in karaciğere etkileri üzerine yapılan araştırmalar ve klinik deneyler, bu maddenin gerçekten vücudumuzun ikinci büyük organı olan karaciğeri güçlendiren iyi bir tonik olduğunu ve karaciğer hücrelerine direkt etki gösteren bir madde olduğunu ortaya koymuştur. Önceleri sadece Almanya’ da daha sonraları ise Avrupa’nın birçok ülkesinde yapılan klinik çalışmalarda ise; kronik hepatit (karaciğer iltihabı) dahil, aşırı alkol ve bazı ilaçların neden olduğu safra yolu iltihabı (kolanjit), siroz ve kronik karaciğer hastalıklarında da bu maddenin oldukça etkili olduğu belirlenmiştir. Karaciğer vücudumuzun kimyasal fabrikası gibi çalışarak, sağlığımızın sürdürülmesinde önemli bir rol oynar. Yağların yıkımı-parçalanması için gerekli olan safrayı üretir. Kanımızdaki nikotin, alkol ve karbon monoksit gibi zehirleri zararsız hale getirir. Karaciğer aynı zamanda A,D,E ve K vitaminlerinin de depolandığı yerdir. Meryemana Dikeni tüm karaciğer fonksiyonlarını destekler ve yeni karaciğer hücrelerinin oluşmasına yardımcı olur. Meryemana Dikeni’nin içerdiği silibin aynı zamanda kuvvetli bir antioksidan olup; sigara, alkol ve kirli hava ile alınmış olan zararlı maddeleri ve oksidatif zarar sonucu üretilen serbest radikalleri etkisiz hale getirir. Silimarin aynı zamanda iyi bir kan temizleyici olup, sedef hastalığı (psoriasis) için de faydalıdır. Sedef hastalığının karaciğerle ilişkisi, karaciğerin temel görevi olan kanı filtre (süzme) etmesine bağlıdır. Başka bir faktör de leukotriene’ lerin fazla üretilmesidir. Silimarin, fazla leukotriene üretimini, böylelikle fazla hücre oluşumunu engeller. Silimarin, karaciğer hormonlarının, ilaçların ve kimyasalların süzülüp temizlenmesinden sorumlu Glutathione maddesinin oranını %35’ in üzerine çıkarmaktadır. Silimarin, karaciğere zarar veren başka bir enzim olan leukotriene’ ler için kuvvetli bir engelleyicidir (inhibitördür) ve karaciğere karşı koruyucu etkisi birçok deneysel ve klinik çalışmalarla gösterilmiştir. İnsanlar üzerinde yapılan çalışmalarda silimarin’in; siroz, kronik hepatit, karaciğerin yağ infiltrasyonu, gebelikte safra akımının kesilmesi, safra kanalları iltihabı (cholangitis) ve safra kanalları çevresindeki doku ve oluşumların iltihabı (pericholangitis) gibi birçok karaciğer hastalığı üzerinde pozitif etkisi olduğu da gösterilmiştir. Yapılan klinik çalışmalarda, silimarin’in özellikle alkole ve k ve viral hepatite (virüsün meydana getirdiği) karşı etkili olduğu anlaşılmıştır. Silimarin, karaciğeri korurken, aynı zamanda yeni karaciğer hücrelerinin oluşmasını ve onların zarar gören hücrelerin yerini almasını sağlamaktadır. |